Blogumuza hoş geldiniz — farklı bakış açılarını birlikte keşfetmekten keyif alıyorum ve bu yazıda sizlerle Küresel Amaçlar içinde “çocuk” boyutunu hem erkeklerin daha objektif‑veri odaklı yaklaşımıyla hem de kadınların toplumsal ve duygusal etkiler odaklı bakışıyla karşılaştırarak ele alacağız.
Küresel Amaçlar Çocuk Nedir?
“Küresel Amaçlar – Çocuk” kavramı, aslında 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi kapsamında çocukların haklarının, esenliğinin ve gelişiminin desteklenmesini hedefleyen bir yaklaşımı içeriyor. ([cocuk.kureselamaclar.org][1])
Özetle: 2015’te kararlaştırılan 17 küresel hedefin, çocuklara yönelik olan ve çocukları geride bırakmama ilkesiyle hareket eden kısmı. ([Kuresel Amaçlar][2])
Örneğin; tüm çocukların kaliteli ve eşit eğitim alabilmesi, çocuk haklarına dayalı politikaların güçlenmesi gibi. ([cocuk.kureselamaclar.org][1])
Erkeklerin Objektif‑Veri Odaklı Yaklaşımı
Erkek bakış açısıyla, bu konu öncelikle ölçülebilir göstergeler, hedefler ve ilerleme verileri üzerinden değerlendiriliyor.
Mesela, UNICEF verileri gösteriyor ki çocuklara yönelik sürdürülebilir kalkınma göstergelerinin yaklaşık üçte ikisi hedeflenen hızda ilerlemiyor. ([UNICEF][3])
Bu bakış açısından bakıldığında “çocuk” boyutu, süreklilik gösteren nicel bir süreç: eğitim erişimi, çocuk ölümleri, hakların durumu gibi. Örneğin “5 yaş altı çocuk ölüm oranları” gibi somut metrikler. ([UNICEF Türkiye][4])
Ayrıca, veri toplama, izleme ve göstergelerin karşılaştırılması erkek‑yaklaşımında ön planda. Örneğin, UNICEF’in çocuklara dair SKA göstergeleri için “veri custodian” rolü üstlenmesi. ([UNICEF DATA][5])
Bu modelde sorun şu: “kesin rakamlarla ne kadar ilerleme kaydedildi?” sorusu sorulur. Nesnel göstergelerle başarının ölçülmesi ve geride kalan alanların tespiti yapılır.
Avantajları: Hangi alanlarda gecikme olduğu, kaynakların nasıl yönlendirilmesi gerektiği, politikaların etkinliğinin ölçümlenmesi gibi yönler netleşiyor.
Sınırları: Sadece rakamlarla odaklanmak, insan hikâyelerini, toplumsal etkileşimi ve duygusal boyutları yeterince yakalayamayabiliyor.
Kadınların Duygusal‑Toplumsal Etkiler Odaklı Yaklaşımı
Kadın bakış açısı ise “çocuk”u toplumsal ilişkiler, duygu ve etki ekseninden değerlendiriyor.
Bu yaklaşımda çocuk, sadece bir “istatistik” değil; toplumsal adaletin, eşitliğin, geleceğin temsilcisi olarak görülüyor.
Mesela, çocukların maruz kaldıkları şiddet, eğitim dışı kalma, toplumsal cinsiyet eşitsizliği gibi konular bu bakışla öncelikli hale geliyor. ([UNICEF][6])
Ayrıca, “her çocuk değerli” ve “her çocuk bırakılmamalı” gibi etik ve duygusal gerekçeler ön planda. Örneğin, Çocuk Hakları Sözleşmesi ile SKA’lar arasında kurulan ilişki bu perspektifle öne çıkıyor. ([ohchr.org][7])
Bu modelde önemli soru: Çocuğun toplumsal içinde nasıl bir yaşam alanı var? Eğitim erişimi sadece mekân meselesi değil mi? Çocuğun kendini ifade etme hakkı, adil yetişme hakkı, güvenli ortam hakkı… gibi sorular gündeme geliyor.
Avantajları: Toplumsal bağlamı, insani yönü güçlü bir şekilde görmeye imkân verir; daha kapsayıcı ve duyarlı politikaları tetikleyebilir.
Sınırları: Duygululuk veya toplumsal bakış bazen ölçümlenebilirlik açısından zayıf kalabilir, “ne kadar ilerledik?” sorusuna yanıt bulmak daha zor olabilir.
Karşılaştırma: Objektif Veri vs. Duygusal‑Toplumsal
| Kriter | Objektif‑Veri Odaklı | Duygusal‑Toplumsal Odaklı |
| —————– | ————————————————- | ———————————————————— |
| Odak | Metrikler, göstergeler, istatistikler | İlişkiler, haklar, duygu, etki |
| Avantaj | Net ölçüm imkânı, performans izleme | İnsan bakışı, toplumsal bağlam, farkındalık artırma |
| Dezavantaj | İnsani hikâyeleri arka planda bırakabilir | Rakamlarla izleme zorluğu, soyutluk riski |
| En uygun uygulama | Eğitim oranları, sağlık göstergeleri, veri izleme | Çocuk haklarının korunması, toplumsal eşitlik, adalet algısı |
Bu iki yaklaşım birbirini dışlamıyor; aslında bir arada ele alınmalı. Ancak hangisi ön planda olmalı sorusunda tercih yapılırken dikkatli olunmalı: Örneğin eğitimde erişim artarken hâlâ toplumsal ve duygusal etki eksik kalıyorsa sonuç tam olmayabilir.
Uygulama Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler
Politika yapıcılar, verilerle ilerlemeyi izlemeli ve çocukların duygusal ve toplumsal deneyimlerini sürece katmalı.
Eğitim programlarında sadece oran artırımı değil, çocukların öğrenme çıktıları, aidiyet hissi, toplumsal katılım gibi unsurlar da göz önünde olmalı.
Türkiye özelinde, örneğin Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hazırlanan çocuklara yönelik oyun‑video içerikleri gibi toplumsal farkındalık araçları önem taşıyor. ([Yeşil Gazete][8])
Veri odaklı yaklaşımda “geride kalan gruplar” (örneğin kız çocukları, dezavantajlı bölgelerdeki çocuklar) özellikle izlenmeli. Toplumsal yaklaşımda ise, bu grupların eğitime katılımı, haklara erişimi ve yaşadıkları deneyimlerin niteliği üzerinden söz alınmalı.
Sonuç ve Soru‑Çağrısı
“Küresel Amaçlar – Çocuk” bileşeni, hem nesnel göstergelerle ilerlemeyi izlemeyi hem de çocukların toplumsal ve duygusal dünyalarını anlamayı zorunlu kılıyor. Bu alanda sizce öncelik hangi bakış açısından alınmalı: veriler mi yoksa duygular ve toplumsal bağlam mı? Ya da her ikisi birlikte mi?
Sizce Türkiye’de bu konuda hangi adımlar atılmalı? Eğitimde eşitlik sağlanırken çocuk haklarının korunması nasıl güçlendirilebilir? Düşüncelerinizi paylaşın, tartışalım.
[1]: https://cocuk.kureselamaclar.org/?utm_source=chatgpt.com “Küresel Amaçlar – Çocuk”
[2]: https://www.kureselamaclar.org/?utm_source=chatgpt.com “Anasayfa | Kuresel Amaçlar”
[3]: https://www.unicef.org/eca/press-releases/two-thirds-global-goals-childrens-rights-and-well-being-pace-meet-2030-target-unicef?utm_source=chatgpt.com “Two-thirds of global goals for children’s rights and well … – UNICEF”
[4]: https://www.unicefturk.org/yazi/surdurulebilir-kalkinma-amaclari?utm_source=chatgpt.com “Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına Ulaşmaktan Uzakta”
[5]: https://data.unicef.org/sdgs/?utm_source=chatgpt.com “SDGs for Children – UNICEF Data”
[6]: https://www.unicef.org/turkiye/topics/k%C3%BCresel?utm_source=chatgpt.com “Küresel | UNICEF Türkiye”
[7]: https://www.ohchr.org/sites/default/files/Documents/Issues/Children/VisualBrief_ChildRights_SDGs.pdf?utm_source=chatgpt.com “Children’s Rights and the Sustainable Development Goals Why is a …”
[8]: https://yesilgazete.org/undp-turkiyeden-23-nisan-icin-ozel-sayfa-kuresel-amaclar-ve-cocuk/?utm_source=chatgpt.com “UNDP Türkiye’den 23 Nisan için özel sayfa: Küresel amaçlar ve Çocuk”